Czy Homer był ślepcem ?

Homer - ojciec poezji epickiej, grecki pieśniarz wędrowny, epik, śpiewak i recytator.

Największy poeta epicki, autor m.in. dwóch eposów heroicznych Iliady i Odysei.

     We wszystkich biografiach Homera mamy informację, że Homer był ślepcem, ślepym śpiewakiem wędrownym (aojdą). Tak więc jeśli przyjąć że Homer był ślepy musimy określić czy urodził się niewidomy – jak chce legenda, czy oślepł w późniejszym życiu.

     Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w jego dziełach.

Czytając Iliadę i Odyseję zadajemy sobie zawsze pytanie czy niewidomy od urodzenia może opisać z taką maestrią piękno przyrody, która go otacza. Trudne, bardzo trudne, wręcz niemożliwe.

Nie sposób uwierzyć, że człowiek który nigdy nie widział światła słonecznego mógł opisać  np. świt, czy zachód słońca , całą zmianę scenerii nieba, całą paletę barw i to jednym tylko wierszem. Oprócz kolorów z wielką wyrazistością i precyzją opisuje również ruchy ludzi i zwierząt, a nawet wiatru i fal morskich.

Jak ślepiec może opisać emocje i stany psychiczne jak złość , nienawiść, gniew, miłość, radość, która uzewnętrznia się bez słów, tylko z wyrazu twarzy, zwłaszcza oczu, co widzimy bardzo często, zwłaszcza w Iliadzie . Te subtelne różnice w wyglądzie twarzy w różnych sytuacjach emocjonalnych nie są możliwe do opisanie przez człowieka, który ich nigdy nie widział – na własne oczy.

Z tego wniosek, że poeta nie mógł być niewidomy od urodzenia, ani nie stracił wzroku w dzieciństwie. Legenda jednak przedstawia go jako ślepego starca, wędrującego po wioskach i miasteczkach Grecji.

Grecki historyk Gianis Kordatos – jak i inni przed nim – twierdzi że Homer należał do klasy kapłanów – wtajemniczonych i w swych eposach ujawnił święte tajemnice, za co został wykluczony z kapłaństwa i przykładnie ukarany, karą surowszą od śmierci – oślepieniem.

   Przyczyny utraty wzroku mogły być bardziej prozaiczne i wynikać z jego wieku i chorób z nim związanych, ponieważ na pewno stracił wzrok po napisaniu Iliady i Odysei, zwłaszcza  Odysei, gdzie opis środowiska jest bardzo szczegółowy.

     Tyle mówi nam historia i analiza jego twórczości a co innego mitologia i tak istnieją tutaj różne wersje co do przyczyn jego ślepoty.

     Jedna z nich mówi o tym jak Homer udał się na grób Achillesa by oddać mu cześć i błagał bogów by pozwolili mu ujrzeć swojego bohatera w chwilach chwały, kiedy walczył i odnosił zwycięstwa. Jak chciał tak się stało, ukazał mu się Achilles ale niestety -  w świetlistej zbroi którą wykuł dla niego sam Hefajstos i która oślepiła swoim boskim blaskiem Homera . Tetyda i inne muzy widząc co się stało zlitowały się nad nieszczęśnikiem i ofiarowały mu w zamian talent poetycki.

    Inna legenda, ślepotę Homera przypisuje zemście Pięknej Heleny, która nie mogła wybaczyć poecie tego, że opisał  w Iliadzie jej małżeńską zdradę i ucieczkę z Parysem do Troi. Podobno ukazała mu się po jakimś czasie we śnie i obiecała, że go uzdrowi pod warunkiem że spali swoje poematy. Homer oczywiście odmówił wolał pozostać ślepy, niż zniszczyć swoje dzieło.

     Podsumowując, jeśli Homer był ślepy, to stało się to w zaawansowanym wieku, po pięćdziesiątce, po stworzeniu nieśmiertelnych eposów  Iliady i Odysei.

c.d.n.